Hulpverleners hebben vaak niet geleerd om voor zichzelf te zorgen. Van jongs af aan hebben ze de rol van helper op zich genomen, vertelt psychiater Antoinet Oostindiër. Ik interviewde haar voor Ad Valvas over haar praktijk Aerrea waarin ze uitsluitend hulpverleners begeleidt.

De archetypische helper groeit vaak op in een gezin waarin de ouders op de een of andere manier afwezig zijn of niet voor zichzelf kunnen zorgen. Het kind neemt de rol van ouder over en gaat daarbij naast of boven de ouder staan. Parentificatie noemt Oostindiër dat, opstijgen wordt het in de wereld van familiesystemen genoemd.

Werken als vlucht

Hulpverleners kunnen goed geven, maar minder goed ontvangen. Ze zorgen, maar er wordt niet voor hen gezorgd. En vaak willen ze ook liever niet over hun eigen sores nadenken. De lange werkweken van medisch specialisten vindt Oostindiër in dat opzicht exemplarisch, altijd klaarstaan voor anderen en geen tijd overhouden voor jezelf.

Oostindiër kent het uit eigen ervaring. Ze was jarenlang huisarts in de Beemster en altijd aan het werk. Ze kent ook het verborgen psychische leed: ze komt naar eigen zeggen uit een ‘behoorlijk verknipt gezin’ met een moeder die alcoholist was en werken was voor haar ook een vlucht om niet over zichzelf te hoeven nadenken. Nog altijd heeft ze de neiging om te veel op zich te nemen van haar cliënten, zeker als ze veel in hen herkent.

Een groot deel van de helpers loopt ergens in het leven vast

Een behoorlijk deel van de hulpverleners loopt ergens in het leven vast, vanwege het harde werken en soms omdat de problemen uit hun jeugd opspelen. “De helft van de psychiaters heeft zelf psychische problemen”, stelt Oostindiër. Dat was de reden dat ze Aerrea oprichtte, de enige GGZ-intstelling in Nederland die zich uitsluitend op hulpverleners richt.

Grote kans op burn-out

De helper is een van de twaalf basisarchetypes van Jung. Helpers zijn betrokken en empathisch, maar ze willen wel graag dat anderen hun behulpzaamheid opmerken, anders worden ze wrokkig en verongelijkt. De helper loopt bovendien een grote kans op het krijgen van een burn-out. Acht op de tien zorgmedewerkers heeft burn-out-klachten of heeft die in het verleden gehad.

Lees mijn verhaal in Ad Valvas met Antoinet Oostindiër en twee studentenpsychologen: Hulpverleners moeten beter voor zichzelf zorgen.

 Wil je meer weten over de archetypes die jouw gedrag beïnvloeden? Binnenkort organiseer ik een workshop waarin we gaan onderzoeken welke typetjes in jou aanwezig zijn en wat die te vertellen hebben over jouw zielsmissie en de fase waarin je zit.